Bağlama Türleri ve Özellikleri

0

Bağlama, günümüzde tüm ezgilerde kullanılan, oldukça etkili sese ve tınıya sahip olan bir enstrümandır. Bağlamanın atası olarak kabul edilen kopuz ise; ilk bağlama olarak anılmaktadır. İnsanlar ilk zamanlarda, su kabağının üzerine gerdikleri ince derilerle birlikte, sap ilavesi sonucuyla birlikte, telleri de kirişlere bağlamak suretiyle; oldukça güzel tınılar elde etmişlerdir. Bu yapının yay yardımıyla çalınanına ‘’ Iklığ ‘’, parmaklar veya mızrapla çalınan türüne ise; ‘’Kopuz ‘’ adı verilmiştir. Kopuz, yaylı sazların atası olarak kabul edilen enstrümandır. Türklerin kullandığı en eski saz olan kopuz, en az 1500 yıl kullanıldıktan sonra, günümüzde kullanılan bağlama ailesine yerini vermiştir. Bağlamanın ses sahasına baktığımız zaman ise; 25 oktava kadar çıkabildiği gibi, üzerine eklenecek perdelerle birlikte, 3 oktav daha arttırılabilmektedir.

Bağlama ailesine göz atacak olursak;

  • Meydan Sazı: Genellikle meydanlarda çalınmasından ötürü, bu isme sahiptir. Toplamda 12 tele sahip olması nedeniyle, bazı topluluklar tarafından 12 telli saz olarak da adlandırılmaktadır. Bağlama ailesinin en büyük sazı olan meydan sazı, ‘La’ sesine akort edilmektedir.
  • Divan Sazı: 9 veya 7 telli olan divan sazı, boyut olarak meydan sazının bir küçüğüdür. Meydan sazından 4 ses daha tiz akort edilmesiyle bilinir.
  • Çöğür: Divan sazıyla hemen hemen aynı büyüklükte olan çöğür, 9 ila 6 tel arasında tel sayısı olmasının yanı sıra; 15 perdeye sahiptir. Akort olarak, alt iki teli La sesine, orta iki tel La ve üçüncüsü Re sesine, üst telleri ise; Sol sesine uygun olarak yapılmaktadır. Çöğür genelde, Nefes Ayini ve Semai’lerde kullanılır.
  • Bağlama: Adını aldığı divanın temel sazı olarak kabul edilir. 17 ila 24 arasında perde sayısına sahiptir. Meydan sazından 1, divan sazından ise; 4 oktav daha tiz sese sahiptir. Bağlama, genellikle zamanla şekil değiştirmeyen ve sert ağaçlardan yapılmaktadır. Genelde, ceviz, gürden, dut ve ardıç ağaçlarından yapılır. Farklı seslere ve farklı tonlara sahip olabilen bağlama, günümüzde en fazla kullanılan ve farklı musikilerde solo olarak çalınan enstrümandır. Kısa ve uzun sap olarak da ikiye ayrılabilir.

Bağlama; 7 adet tele, gövdeye ve sap kısmına sahiptir. Aynı zamanda burmalarının kalitesi de, sesine etki eden faktörlerdendir. İlk olarak kısa veya uzun sağlı bağlamaya başlamak gibi bir durum söz konusu değildir. İstediğiniz tarza uygun olarak seçim yapabilirsiniz. Bağlamanın her bölümü aynı ağaçtan yapılacağı gibi; farklı ağaçlardan da yapılabilmektedir.

Ayrıca; bozuk, aşık sazı, tanbura, cura, bağlama curası çeşitleri de olduğu bilinmelidir. Son olarak, ekolayzır yardımıyla ses sitemine bağlanabilen türüne de, türüne de; elektro bağlama adı verilmektedir.

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu website, kullanıcı deneyimini arttırmak için çerezleri kullanmaktadır. Sitemizi kullanarak bunu kabul etmiş sayılırsınız. KabulDaha Fazla Bilgi